گروه تئاتر خبرگزاری هنر ایران: «گنجشک مفرغی» عنوان نمایشی است که شهرام کرمی بعد از حدود ۶ سال دوری از صحنه تئاتر، آن را به روی صحنه آورده است. این نمایش که این شب‌ها در تماشاخانه ایرانشهر اجرا می‌شود،  روایتی درباره‌ عشق و آرزو در فضایی میان خیال و واقعیت است و اصغر همت، مجید رحمتی، یلدا عباسی و ایمان‌ سلگی بازیگران آن هستند.

شهرام کرمی نویسنده و کارگردان نمایش «گنجشک مفرغی» در گفت‌وگو با خبرنگار هنرآنلاین در رابطه با تفاوت اجرای تئاتر در این روزها با شش سال گذشته بیان کرد: آخرین نمایش من که در سال ۹۶ با عنوان «چه کسی سهراب را کشت؟» بود و بعد از آن بیماری کرونا آمد و شرایط برای کار مساعد نبود. در این مدت ۶سال هم بیکار ننشستم و نمایشنامه‌هایی را نوشتم و سه سال بود که من به دنبال این بودم که نمایشی را اجرا کنم. باید اذعان کنم که بعد از شش سال که نمایش جدیدی را تولید کردم شرایط تولید تئاتر متفاوت شده است و هزینه‌ها بسیار بالا رفته است و من هم مانند سایر گروه‌هایی که اکنون اجرا می‌روند، با شرایط سختی به خصوص در رابطه با هزینه‌ها روبرو بودم.

وی ادامه داد: با این حال از اتفاقاتی که در تئاتر این روزها درحال رخ دادن است، این است که تنوع  اجراها خوب است و تئاتر مجددا رونق گرفته است. بیش از صد اجرا در تهران  هرشب اجرا می‌شود که اتفاق مثبتی است که این ظرفیت و پتانسیل در تئاتر ما و در جامعه هنری ما و تماشاگر وجود دارد. 

در «گنجشک مفرغی»  به سوی فضای سورئال گام برداشتم /عشق، امید، مرگ و آرزو مضامین نمایش«گنجشک مفرغی» است

این کارگردان در رابطه با چرایی اجرای نمایش «گنجشک مفرغی» گفت: من هر زمان که کاری را می‌نویسم، بخشی از دغدغه‌ام این است که شرایطی مهیا شود که بتوانم آن را اجرا کنم. پیش از این که نمایشنامه «گنجشک مفرغی» را بنویسم چند اثر دیگر هم نوشتم که چاپ شده است. احساس کردم که نمایشنامه «گنجشک مفرغی» در شیوه اجرایی برای من قابل دسترس است و برای آن فکر و ایده داشتم. معمولا برخی از نمایشنامه‌ها در شکل و شیوه اجرایی کارگردان را تسخیر می‌کنند. مانند نمایشنامه‌های خوبی که می‌خوانیم اما ما را وسوسه نمی‌کنند که آن را کار کنیم. اما «گنجشک مفرغی»  از همان زمانی که شروع به نوشتن آن کردم دغدغه من شد که آن را اجرا کنم.

کرمی با اشاره به تفاوت این نمایش با نمایش‌های دیگرش بیان کرد: به شکل طبیعی هر هنرمند در آفرینش و خلق آثارش سیری را طی می‌کند. اگر این اثرم را با آثار ده سال پیش خود مقایسه کنم که بیشتر در حالت رئالیسم اجتماعی بود، می‌توانم بگویم که «گنجشک مفرغی» سیر دیگری طی می‌کند. به هرحال بخشی از آن اقتضای سن و تجربه‌های هنری است و بخشی از آن هم  شرایط و فضای روز است. «گنجشک مفرغی» با تمام آثاری که من پیش از آن اجرا کردم در درونمایه و شکل اجرایی کاملا متفاوت است اما ریشه در آثار گذشته من دارد. هنوز می‌شود برخی از علایق، مضامین و تصاویر و حتی سبک شیوه اجرایی گذشته من را در این اثر دید. در این نمایش به سوی فضای سورئال گام برداشتم و می‌توانم بگویم که این نمایش رگه‌هایی از سبک و شیوه امپرسیونیستی را نیز دارا است.

وی افزود: این اثر متکی به درونمایه است و درونمایه آن در ارتباط با مضمون عشق، امید، مرگ و آرزو است. نمایش داستان ساده‌ای دارد که بستری شد تا من بتوانم درونمایه‌ام را پرداخت کنم و شخصیت‌ها هم در همین راستا هستند. من دغدغه‌ام این بود که مخاطب را درگیر درونمایه کنم و به همین دلیل پرداخت و زبان کار شاعرانه و فلسفی است.

 هویت من با نوشته‌های خودم شکل گرفته است

کارگردان نمایش«گنجشک مفرغی» درباره این که همواره نوشته‌های خودش را کارگردانی می‌کند و به سراغ نوشته دیگران نمی‌رود، گفت: من قبل از هرچیزی خود را درام‌نویس می‌دانم. طبیعی است که دوست داشتم که همواره چیزی را که خودم می‌نویسم، کارگردانی کنم. در رزومه کاری من هم به غیر از سال‌های ابتدایی که متنی از حمیدرضا نعیمی اجرا کردم، هیچوقت به دنبال اجرای نوشته دیگران نبودم. آنقدر کارهای انجام نشده و نمایشنامه نوشته شده دارم که به نمایشنامه‌های دیگری فکر نمی‌کنم. واقعیت این است که باید اعتراف کنم که زمانی که وقت سالن برای من قطعی شد به دلیل نگرانی از جهت میزان مخاطب، تحت تاثیر شرایط، به این فکر کردم که نمایش کمدی و یا نمایشنامه خارجی کار کنم. اما در این جدال به این نتیجه رسیدم که هویت من با کارهای خودم شکل گرفته است  و دلیلی ندارد ایده‌ای که برای من است و به آن اعتقاد دارم را کنار بگذارم.

وی ادامه داد: ما نمایشنامه‌نویسان خوبی در کشور داریم که قدر و ارزش و بها به آن‌ها داده نشده است و حتی جامعه هنرمندان ما، ارزش نویسندگان جوان و حتی باسابقه و پیشکسوت را آن طور که باید درک نمی‌کنند. ما نویسندگانی چون محمد چرمشیر، علیرضا نادری، محمد رحمانیان، نادر برهانی مرند، حمیدرضا نعیمی، حمیدرضا آذرنگ، مهرداد کوروش‌نیا و حسین کیانی و دیگر افراد داریم. این‌ها نویسندگانی هستند که با اصالت و ایرانی می‌نویسند اما متاسفانه کمتر هنرمندان ما به سراغ آثارشان می‌روند. این روزها بسیار راحت است که به سراغ اثر ترجمه‌ای برود و اجرای آن بسیار راحت است.

نباید درام‌نویسان ایرانی را فراموش کنیم

کرمی با اشاره بر این که اکنون نگاه و نگرانی‌اش در رابطه با اجرا تغییر کرده است، بیان کرد: اکنون که نمایشم درحال اجرا است و واکنش خوبی هم دریافت کردم از نظر و نگرانی قبلی خود برگشتم. به نظر من بخشی از آن جریانی بود که ایجاد شد اما ما مخاطب آگاه و فهیم داریم که سرمایه تئاتر ما محسوب می‌شود و در برابر چه کار ایرانی و چه کار خارجی همواره حمایت خوبی انجام داده است. به نظر من بخشی از آن دغدغه ذهنی و هیجانی من در آن زمان بوده اما واقعیت این است که اگر این چندسال را مرور کنید، اتفاقا آثار موفق آثاری هستند که از نمایشنامه ایرانی بهره بردند. من اعتقاد دارم که ما هم به آثار شاخص خارجی نیاز داریم اما نباید درام‌نویسان ایرانی را فراموش کنیم. اکنون تعداد نمایشنامه‌های خارجی درحال اجرا غالب است .

وی ادامه داد: نگرانی در طیف کارگردانان وجود دارد که وقتی به یک اثری رجوع کنند و اقتباس شود، تلقی‌شان این است که بخشی از نگرانی‌ ما برطرف می‌شود. مثلا اگر من می‌گفتم نمایش من براساس «لیرشاه» شکسپیر است تلقی من این بود که بخشی از اطمینان مخاطب را جلب می‌کنماما این اطمینان خاطر در نمایشنامه‌های خودم وجود ندارد که این برداشت نادرستی است که هم من و هم دیگران گاها داریم  و باید به نمایشنامه‌نویسان ایرانی اطمینان کرد.

خبرنگار:هانیه علی‌نژاد

بیشتر بخوانید»»سالنی که هست اما انگار نیست/ خاک خوردن سالن جوانمرد خانه تئاتر زیر سایه هیئت مدیره آن