به گزارش ادراک خبر به نقل از تسنیم؛ جلیل جباری از نمایش آجرهای ۲۷۰۰ ساله تپه قلایچی در خردادماه سال جاری در موزه مفاخر بوکان خبر داد و گفت: با اعلام آمادگی مسئولان بوکان این آجرها از موزه ملی ایران به موزه مفاخر بوکان منتقل شده و به مدت یک ماه در معرض دید عموم قرار […]
به گزارش ادراک خبر به نقل از تسنیم؛ جلیل جباری از نمایش آجرهای ۲۷۰۰ ساله تپه قلایچی در خردادماه سال جاری در موزه مفاخر بوکان خبر داد و گفت: با اعلام آمادگی مسئولان بوکان این آجرها از موزه ملی ایران به موزه مفاخر بوکان منتقل شده و به مدت یک ماه در معرض دید عموم قرار میگیرد.مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان غربی بیان کرد: تپه قلایچی بوکان دارای یک لایه فرهنگی مربوط به ماناییها است و تاکنون چندین ساختمان از این دوره مورد مطالعات باستانشناسی قرار گرفته شده که ساختمان اول در مرکز تپه واقع شده و دارای اتاقهای متعدد بوده که در کف و دیوار نقاشیهای گیاهی، هندسی و انسانی داشته است.گفتنی است آجرهای ۲۷۰۰ ساله تپه قلایچی بیش از یک سال گذشته و در تاریخ در ۲۹ آذرماه ۱۳۹۹ از کشور سوئیس به ایران استرداد شد و به موزه ملی ایران تحویل داده شد و در آستانه نوروز ۱۴۰۱ در معرض نمایش علاقهمندان قرار گرفت.اما روایت چگونگی استرداد این مجموعه از آثار آجرهای لعابدار به اواخر سال ۱۳۵۰ زمانی که برخی از مردم محلی روستای قلایچی واقع در هفت کیلومتری شمال شرقی بوکان در جنوب استان آذربایجان غربی، آجرهای لعابدار با نقوش خاص را در این منطقه کشف و با فروختن آن به بازارهای محلی عتیقه فروشیها به نوعی کسب درآمد میکردند.با مبادرت مردم محلی به انجام این امر و علنی شدن قضیه در بازار عتیقه فروشیها، کسبه این بازار نیز برای تصاحب هرچه بیشتر آجرها طمع کرده و آجرها به سرعت به مجموعههای خصوصی و موزههای سایر کشورها به ویژه کشورهای اروپایی راه پیدا کرد.اولین آثار آجرهای بوکان خروجی از کشور در سال ۱۳۶۲ در موزهای واقع در کشور ژاپن به نمایش گذاشته شد که جلد کاتولیک این نمایشگاه نیز منقوش به بز بالدار بود که در واقع تصویر حک شده بر روی یکی از آثار قابل نمایش در این نمایشگاه بود.با ادامهدار شدن این داستان، مسئولان محلی نیز به جهت مصادره و دستیابی به این آثار ارزشمند، با وسایلی همچون بیل مکانیکی، تعداد زیادی از آجرهای لعابدار از این منطقه استخراج کردند.به دنبال این ماجرا و در سال ۱۳۶۴ اداره کل باستانشناسی ایران، اسماعیل یغمایی باستان شناسی نامور و شهیر ایرانی را به همراه بهمن کارگر معاون تیم به سمت منطقه مذکور راهی میکند.بر اساس یافتههای حاصل از کاوش این باستانشناسان در این منطقه و در مدت کوتاهی تعدادی از آجرهای لعابدار و همچنین تنها کتیبهای که بیانگر فرهنگ مانایی در ایران بود، کشف شد. همچنین همزمان با این کاوشها و با کمک نیروهای انتظامی تعدادی از آثار نیز که مردم محلی نزد خود نگهداری میکردند توسط تیم مورد اشاره جمعآوری میشود.متأسفانه اما پس از گذشت زمانی مجدداً فرآیند کاوشها در روستای قلعه چای متوقف و روال تخریب این محوطه توسط مردم و مسئولان محلی ادامه پیدا میکند تا اینکه در سال ۱۳۷۸ این بار بهمن کارگر در کسوت سرپرست تیم باستانشناسی وارد محوطه شده و طی هشت فصل، کاوشهای منطقه مذکور را به اتمام میرساند.پیش از آن و به موازات تخریب آثار توسط مردم و مسئولان محلی، مجموعه آثار خروجی از ایران در حال خرید و فروش بود؛ به گونهای که در سال ۱۳۷۰ مجموعهای از این آثار در بندر چیاسو در مرز کشور سوئیس و ایتالیا توسط یک خانواده ایرانی در معرض عرضه و فروش قرار داده میشود.در آن زمان موزه بریتانیا جان کرتیس را برای ارزیابی و ارزش سنجی آثار و اضافه کردن آن به مجموعه موزه خود، نزد خانواده ایرانی فرستاده که وی متوجه اصالت و هویت آثار شده و ضمن تنظیم گزارشی در همین راستا تمام موزههایی که متقاضی دریافت آجرها بودند را از خرید آن منع میکند.آجرهای لعابدار عرضه شده توسط خانواده ایرانی در انبار کرایهای نگهداری میشد که به دنبال مناقشه صورت گرفته توسط ایشان با صاحب انبار، پلیس سوئیس وارد ماجرا میشود. پس از ورود پلیس و احراز اصالت آجرها، دستور توقیف آجرهای لعابدار صادر و با عنایت به گزارش جان کرتیس در سال ۱۳۷۰ پرونده مجموعه آثار مجدداً به جریان میافتد.به دنبال آن و مطلع شدن دستگاه دیپلماسی ایران در سال ۱۳۹۴ موزه ملی ایران ضمن تنظیم شکایتنامهای اعتراض رسمی خود را در دادگاه اعلام و خواستار اعاده مالکیت مجموعه آثار به نفع ایران میشود که خوشبختانه سرانجام در سال ۲۰۱۶ میلادی رأی دادگاه در نهایت به نفع ایران صادر میشود.در نهایت در سال ۱۳۹۸ مجموعه اشیاء آجرهای لعابدار منتقل شده به سوئیس تحویل سفارت ایران در شهر برن، پایتخت سوئیس میشود که این مجموعه آثار در آستانه نوروز سال ۱۴۰۱ در معرض نمایش علاقه مندان گذاشته شد.شایان ذکر است در گزارشی که جان کرتیس در سال ۱۳۷۰ از آثار مذکور تهیه کرده بود، تعداد آجرهای را ۵۲ قطعه عنوان کرده بود، در حالیکه آثار مسترد شده به تعداد ۵۱ قطعه به صورت پلمپ سرانجام در سال ۹۹ تحویل موزه ملی ایران شد.تصویر قطعه مفقود نیز هرچند در کاتولیک نمایشگاه منتشر شده است اما هیچ اطلاعاتی در حال حاضر در خصوص قطعه مورد نظر در دسترس نیست.