گروه رادیو و تلویزیون هنرآنلاین: امروز چهارم اردیبهشت روز رادیو است و رادیو در کشور ما ۸۳ ساله شد. ۸۳ سال پیش پایه‌گذاری نخستین مرکز رادیویی ایران اتفاق افتاد، مردم ایران برای نخستین‌بار جمله «اینجا تهران است، صدای ایران» را از امواج رادیویی مرکز «رادیو تهران» در میانه جاده قدیم شمیران، به فاصله ۹ کیلومتری پایتخت، […]
گروه رادیو و تلویزیون هنرآنلاین: امروز چهارم اردیبهشت روز رادیو است و رادیو در کشور ما ۸۳ ساله شد.
۸۳ سال پیش پایه‌گذاری نخستین مرکز رادیویی ایران اتفاق افتاد، مردم ایران برای نخستین‌بار جمله «اینجا تهران است، صدای ایران» را از امواج رادیویی مرکز «رادیو تهران» در میانه جاده قدیم شمیران، به فاصله ۹ کیلومتری پایتخت، شنیدند.
براساس آنچه از پیش تعیین شده بود رادیو در مرکز فرستنده بیسیم قصر قاجار در ساعت ۱۹ روز چهارشنبه ۴ اریبهشت ۱۳۱۹ خورشیدی به دستور محمدرضا شاه، ولیعهد وقت، احمد متین دفتری نخست وزیر و اعضای کابینه نخستین فرستنده‌رادیویی در ایران در محل بیسیم در جاده قدیم شمیران گشایش یافت و ولیعهد متن پیام شاه را خواند. عیسی صدیق یکی از نویسندگان معاصر و سومین رئیس دانشگاه تهران هم به عنوان نخستین رییس تشکیلات رادیو که آن زمان یک اتاق بیشتر نداشت، گمارده شد.
آنچه در چهارم اردیبهشت ۱۳۱۹ برای نخستین‌بار پخش شد در منابع تاریخی به صورت مشخص ذکر نشده است، اما در ارتباط با نخستین گوینده عده‌ای می‌گویند خانم «طوسی حائری» نوه آیت الله حائری مازندرانی به عنوان نخستین گوینده رادیو در ایران بودند و برخی نام «قدسی رهبری» را نام می‌برند که گفته شده در روز افتتاح رادیو، گویندگی مراسم افتتاحیه را بر دوش داشته است. سعید نفیسی، ملک الشعرای بهار، محمد حجازی (ملقب به مطیع الدوله)، عبدالرحمن فرامرزی، حسینقلی مستعان، ابوالقاسم پاینده، ابوالقاسم اعتصام زاده و مشفق همدانی نام‌هایی هستند که در روز‌های ابتدایی رادیو برای این رسانه خاص محتوای ملی تولید می‌کردند.
دو سال پس از افتتاح رادیو و به استناد کنداکتور برنامه های رادیو، در خرداد ۱۳۲۱ آیتمی به نام نمایش به فهرست برنامه‌ها اضافه شد.
تا سالها، برنامه های رادیو (از جمله نمایش) به صورت زنده از فرستنده بیسیم قصر پخش می‌شد.
نمایش در آن دوران بیشتر به تک گویی به وسیله بازیگران تئاتر اختصاص داشت به این معنا که بازیگر متن نمایش را با تیپ گرفتن به جای شخصیت های نمایش به تنهایی اجرا می کرد و از افکت یا موسیقی های نمایشی خبری نبود.
در ضمن نمایش هایی که در تئاتر تهران و به وسیله سید علی خان نصر و بازیگران نامدار تئاتر تهران به روی صحنه می رفت تقریبا به همان صورت تئاتری و نه رادیویی به صورت زنده در رادیواجرا می شد.
از بازیگران آن دوره می توان از این هنرمندان نام برد: نصرت اله محتشم، صادق بهرامی، ملکه حکمت شعار، عصمت صفوی، ایران دفتری، هوشنگ سارنگ، عطاء اله زاهد، نیکتاج صبری و بعدها ژاله علو، توران مهرزاد، اکبر مشکین، احمد قدکچیان و …
در دهه سی و به تدریج با آمدن نوار ضبط صوت به رادیو و ضبط برنامه ها، نمایش هم ابتدا ضبط و سپس از رادیو پخش می شد. در این دوره است که افکت و موسیقی های مناسب با متن و اجرای نمایش همراه می شود. در این دوره عزیزاله حاتمی بعنوان نویسنده و مترجم به عرصه نمایش در رادیو وارد می شود و به همراه پاشا سمیعی که تهیه کنندگی نمایش ها را به عهده داشت به ضبط نمایش های سریالی می پردازد.
اولین نمایش سریالی در اوایل سال ۱۳۳۷ با نام دختر آفتاب یا شاید (عشق و جنگ) با کارگردانی صادق بهرامی و نویسندگی عزیزاله حاتمی و تهیه کنندگی پاشا سمیعی ضبط شده که در ساعت ۲۲ از رادیو ایران پخش شده است.
و اکنون مرکز هنرهای نمایشی رادیو به عنوان مردمی ترین و فراگیرترین سازمان نمایشی کشور متشکل از برجسته ترین نمایش و برنامه به روی موج اف ام فرکانس ۱۰۷/۵ زیر نظر مرکز فعالیت می کند و روز به روز تولیدات این مرکز افزایش یافته و خوشبختانه به جلب نظر مخاطبان با علایق گوناگون پاسخگو بوده است.
