دو ماه از سال ۱۴۰۳ میگذرد که البته نمیتوان پیرامون ده ماه ادامه آن و آنچه برای مبحث ارتباطات و متولیان آن در دستگاههای مختلف در نظر است پیشگویی کرد اما میشود مطمئن بود سالی که نکوست از بهارش پیداست. چون هوای مناسب و بارندگیهای قابلتوجه این نوید را میدهد تا آخرین ایام اردیبهشتی را به روز روابط عمومی مزین کند درحالیکه هنوز هم کسی پس از گذشت حدود نیمقرن از پیدایش آن نتوانسته است نقش اساسی خود را که ارتباط تنگاتنگ با آحاد جامعه و بخصوص رسانههای متنوع است خوب بازی کند که تاکنون اکثر کسانی که مسئولیت این امر مهم را به عهده داشتهاند با تخصص و تحصیلاتشان کاملا بیارتباط بوده و یا اصولا مال این کار نیستند و چون دستگاه مربوطه پست خالی برای یک نورچشمی نداشته به این سمت منصوب شدهاند تا ناچار شوند به علوم ارتباطات یکجانبه و منحصرا با نظر مدیریت خود نگاه کنند که بهنوعی ملیجک مسئول شدن شباهت دارد!
حالا بعضی از این جماعت که یکسال تمام از پشت میزشان تکان نخوردهاند و گوشبهفرمان و اجرای بیچونوچرای مدیران خود بودهاند از لاک خود خارج شده و به بهانه روز ارتباطات و روابط عمومی پشت تریبون میروند و یا به سخنپراکنی میپردازند و یا دست به مقاله و یادداشت نویسی میزنند تا پیرامون این مهم میتینگ دهند درحالیکه برای نمونه در یک ارگان بااهمیت آثار تاریخی و میراث فرهنگی یکبهیک در حال اضمحلال هستند و از سوی دیگر صنایع چرخشان از فشار مالیات و بیمه لنگ میزند و جامعه و بخصوص رسانهها از پشت پردههای اداری کاملا بیاطلاعاند و بخشهای اقتصادی، تولیدی و خصولتی هم فارغ از نظارتهای مستقیم نهادهای بالادستی ازجمله دیوان محاسبات دست به ولخرجیهای کلان از جیب مردم میزنند تا به عاقبت شرکتهای شستای تامین اجتماعی و مایملک کارکنان دولت در صندوق بازنشستگی دچار شوند؛ اما بلبلزبانیشان به مناسبتهای مختلف ازجمله روز روابط عمومی گوش فلک را همچنان کر میکند.
یکی از این متولیان روابط عمومی که سر سفره گستردهای چمباتمه زده است اینگونه میگویند که «۲۷ اردیبهشتماه در تقویم کشور روز ملی ارتباطات و روابط عمومی نام نهاده شده و در این روز شایسته است تا از خدمات متصدیان این بخش که همت و تلاش شبانهروزی آنها جهادی در اطلاعرسانی و بیان واقعیات است قدردانی شود.
قطع بهیقین در کنار همه مجاهدات و تلاشهای ستودنی بخشهای تولیدی و بهرهبرداری و توسعه کشور، بخش زیادی از اعتماد و اعتبار گروه؟؟؟ در اذهان عمومی، مرهون تلاشهای همکاران گرانقدر این واحد در اقصی نقاط ایران است و خدمات ایشان برای اعتلای نام ایران و گروه؟؟؟ شایسته تکریم و قدردانی است.» اما اگر تریبون اینگونه متولیان روابط عمومی که به پشتوانه رانت اقتصادی که دارند همیشه برقرار است از آنها گرفته شود و به پشت پرده و اسناد مالی آنها سری زده و قانون تحقیق و تفحص که قبلا در مجلس به تصویب رسیده اجرایی گردد، دیگر اینقدر بلبلزبانی نمیکنند و یادداشتهای متفاوت را در اختیار رسانههای خاص که بعضی هیچ ارتباطی با صنعت و تولید ندارند و تماما هنری هستند، نمیگذارند تا بهعنوان رپرتاژ آگهی و دریافت هزینههای کلان به چاپ برسانند اما اینهمه روزنامه اقتصادی و صنعتی سراسری و محلی معتبر کشور بهمنظور ارتقاء خود آه در بساط نداشته باشند تا با ناله سودا بزنند! فلسفه روابط عمومی و مسئولیت آن هنوز هم بهطور کامل در کشور شناخته نشده مگر معدودی که ذاتا استعداد ارتباط را در وجود خود بهصورت نهادینه دارند یا تحصیلات عالیهشان در این زمینه است تا بهراحتی با آحاد جامعه رودررو باشند نه بهواسطه منشی و معاون و دیگر زنجیرههای تعیینشده مخاطبان، سرشان به تاق کوبیده شود!
یادداشتهای شعارگونهای چون «روابط عمومی امروز در کشور ما علاوه بر مسئولیتهای خود، حلقه مهم زنجیره اعتمادسازی و تصویرسازی صحیح و روشنی از خدمات جمهوری اسلامی است و باید به بهرهگیری از دانش، هنر و تخصص، رسالت ترویج روحیه امید، نشاط، همدلی و همکاری را در جامعه بر دوش گیرد تا با تقویت اعتماد میان مردم و مسئولان، میزان اعتماد و رضایت عمومی را افزایش دهد و با ترویج آرمانها، بستر لازم را برای ترویج فرهنگ سالم در همه ابعاد فراهم کند. علاوه بر این نهاد روابط عمومی، وظیفه بسترسازی، نهادینهسازی و پشتیبانی از فرهنگ رونق تولید و آگاهی بخشی از دستاوردهای عرضه تولید را بر عهده دارد و میکوشد با برنامهریزی هدفمند، ارتباطات استراتژیک و ارزیابیهای پژوهش محور، با استفاده از تمامی ابزارها و روشهای نوین رسانهای، به جهتدهی عمومی اهتمام ورزد. اطلاعات و ارتباطات، محور توسعه و پیشرفت در جوامع کنونی است و روابط عمومی بهعنوان نهادی اثربخش، هوشمند، پویا و مؤثر، کارکرد ویژهای در بسط روابط و مناسبات و بهرهگیری از تمامی ظرفیتها برای دستیابی به اهداف متعالی سازمان بر عهده دارد و تلاش میکند با برقراری ارتباط مؤثر و سازنده با مخاطبان خود تسهیل روابط و سازمان و مردم در کسب اعتبار و جایگاه شایسته و همچنین شناسایی ظرفیتها، فرصتها و تهدیدها نقشآفرینی کند.» نقلقولهایی که آمد شعارهایی بود که توسط یکی از مدیران روابط عمومی بهصورت یادداشت در چند رسانه خاص اما غیر مرتبط بهعنوان روز ارتباطات به چاپ رسید تا مخاطب را به عالم رؤیا ببرد درحالیکه واقعیتها جز این است زیر شخصا و بهصورت اتفاقی در محل کار دوم همین مقام حاضر شدم اما رفتار یک مدیر مطرح روابط عمومی با همکاران و زیردستانش برایم خوشایند نبود که مشت را نمونه خروار نشان میداد تا بگوییم این بین «اخلاقمداری چه میشود؟» که این مفهوم روابط عمومی عام نیست که با خواص اینگونه رفتار کنند!
حسن روانشید – روزنامهنگار پیشکسوت