گروه ادبیات خبرگزاری هنر ایران – مجموعه ده جلدی «کتاب راوی» سال ۱۳۸۸ به‌همّت نشر فاتحان وارد بازار کتاب شد. جلد سوّم این مجموعه با عنوان اختصاصی «قلب مقاومت» به روایت روزهای دور و نزدیک «خرمشهر» می‌پردازد. یکی از ویژگی‌های مجموعۀ راوی تدوین جالب آن است. فاتحان این کتاب‌ها را به‌گونه‌ای تألیف کرده که هم […]
گروه ادبیات خبرگزاری هنر ایران – مجموعه ده جلدی «کتاب راوی» سال ۱۳۸۸ به‌همّت نشر فاتحان وارد بازار کتاب شد. جلد سوّم این مجموعه با عنوان اختصاصی «قلب مقاومت» به روایت روزهای دور و نزدیک «خرمشهر» می‌پردازد.
یکی از ویژگی‌های مجموعۀ راوی تدوین جالب آن است. فاتحان این کتاب‌ها را به‌گونه‌ای تألیف کرده که هم به کار پژوهش‌گرهای این حوزه می‌آید و هم به درد کسانی می‌خورد که دلشان می‌خواهد بهتر و بیش‌تر جنگ را بشناسند.
مجموعۀ راوی در سال ۱۳۸۹ جایزه کتاب سال جمهوری‌اسلامی در بخش خودش را کسب کرد.
قلب مقاومت در بخش نخست پیشینۀ تاریخی و جغرافیایی خرمشهر را مرور می‌کند و در بخش بعدی نمای کلی خرمشهر در جنگ را به مخاطبش نشان می‌دهد. در بخش سوّم کتاب که «سرزمین بی‌غروب» نام دارد، محله‌ها، مناطق و مکان‌های مهم خرمشهر معرفی می‌شود. جعفر شیرعلی‌نیا و سعید زاهدی نویسندگان کتاب در ادامه ابتدا تمام نبردهای صورت گرفته در خرمشهر را آورده‌اند و سپس به عملیات شاخص و تعیین‌کنندۀ «بیت‌المقدس» رسیده‌اند. توجه به جزئیات و جامع و مستند بودن روایت‌ها نقطۀ برتری این کتاب است. قلب مقاومت با اضافه شدن نظر فرماندهان ارشد جنگ و مقامات بالای نظام دربارۀ عملیات به‌علاوۀ گزارش مختصری از بازخوردهای خارجی کامل می‌شود.
از کنار طراحی جلد ساده ولی پرمفهوم کتاب هم نباید به‌سادگی عبور کنیم. روی جلد کتاب این موارد به چشم می‌خورند: یک تکه کاشی که یاد مسجدجامع خرمشهر را در ذهن بیننده زنده می‌کند. روی کاشی شکسته نقش گل و زنجبر پلاک رزمندگان، دیده می‌شود که هرکدام به‌شکلی نماد و بیان‌گر معارف دوران دفاع‌مقدس هستند. اندازۀ کتاب رقعی سربریده یا اروپایی است.
خواندن جلد سوّم مجموعۀ راوی اطلاعات ما دربارۀ خرمشهر، اشغال و آزادسازی آن را به‌شکل ویژه‌ای بالا می‌برد. همین موضوع دلیل و حجت ما برای معرفی آن به‌حساب می‌آید. امیدواریم این اثر ارزشمند را بخوانید و خواندن آن را به دیگران هم سفارش بفرمایید.
در ادامه بخش‌هایی از کتاب را به‌جهت آشنایی و ترغیب شدن برای مطالعه تقدم‌تان می‌کنیم:
خیابان‌ها و میدان‌های تغییر نام یافتۀ خرمشهر
خیابان‌ها
کمربندی به شهدای گمنام – چهل متری به آیت‌الله خامنه‌ای – آرش به شهید جهان آرا – فخر رازی به شهید مصباحی – چاسبی (ریاضی) به انقلاب – شرافت (اردیبهشت) به شهدا – شهرام به شهید محمد شرافت – حشمت‌نو به صائب تبریزی – نقدی به شهید مطهری
میدان‌ها
راه‌آهن به جانباز – کشتارگاه به مقاومت – دروازه به آیت الله مهری – زندان (آتش نشانی) به شهید مطهری فرمانداری به معلم – عباره به حر
***
درگیری‌ها از صبح بیست و چهارم شدیدتر شد. بعد از ظهر، یکی از یگان‌های دشمن به خیابان چهل‌متری رسید و تیربارچی‌ها و تک‌تیراندازهاش در ساختمان‌های مشرف بر محور مرکزی شهر موضع‌گیری کردند. اصلی‌ترین راه پشتیبانی و تردد نیروهای درگیر در کوی طالقانی، بندر و ورزشگاه بسته شد. خبر دادند دشمن به چهل‌متری رسیده، مدافعان سمتِ خیابان چهل متری رفتند تا از سقوط پل خرمشهر جلوگیری کنند. تا غروب جنگیدند. متجاوزان با تجهیزات کامل و پشتیبانی آتش در نقاط سرکوب مستقر شده بودند و در موضع برتر بودند. بسیاری شهید و مجروح شدند و خرمشهر خونین شهر شد، امّا شهر سقوط نکرد.
***
حسن باقری از فرماندهان جنگ: شب عملیات عراقی‌ها با تیپ مستقل ۱۰ ، زرهی از قوی‌ترین تیپ‌هایشان که خیلی به آن دل گرم بودند، دیوانه‌وار به طرف جاده حمله کردند. چند دستگاه از این تانک‌های عراقی موفق شدند تا روی جادۀ آسفالت هم پیش بیایند و خودشان را به خاک‌ریز نیروهای ما برسانند. ظاهراً دیگر کار از کار گذشته بود. رزمندگان هم واقعاً در آنجا به این نکته پی بردند همان طور که هدفشان الله است باید از او یاری بگیرند.
به ذهن فرماندهان خط خطور کرد لازم است در سرتاسر خط رزمنده‌ها تکبیر بگویند که در جبهه خیلی مؤثر بود. بعد از اینکه اعلام شد برادران تکبیر بگویند در سرتاسر خط بچه‌ها شروع کردند به تکبیر گفتن و حمله کردن
عراقی‌ها وحشت کردند. خدمه و راننده‌های تانک‌های این تیپ عراقی که روی جاده آمده بودند تانک‌ها را گذاشتند و فرار کردند. آن‌هایی که عقب تر بودند هم با تانک‌هایشان فرار کردند و آن حملۀ دشمن هم با یاری خدا و سلاح الله اکبر دفع شد.
***
روزنامه دویچه سانتونگ چاپ آلمان: «بغداد آخدین تکیه‌گاهش را برای مذاکره و حفظ آبرویش از دست داده است و از نظر نظامی دیگر صدام نجات دادنی نیست، حتا اگر ایرانی ها به عراق وارد نشوند.»
فاینشنال تایمز: «خرمشهر به‌منزله کلید پیروزی جنگ است. خرمشهر تنها سمبل واقعی پیروزی عراق و سمبل مقاومت سرسختانه نیروهای ایران است.»
رادیو بی‌بی‌سی: «از زمانی که خبرنگاران غربی از نیروهای عراقی در خرمشهر دیدن کردند و از روحیه خوب آن‌ها گزارش دادند بیش از سه چهار روز نمی‌گذشت که ناگهان همه شهر از دست عراقی‌ها بیرون کشیده شد.»
روزنامۀ الاهرام مصر: «هیچ کس انتظار نداشت خرمشهر با این سرعت به دست ایرانیان بیفتد. بازپس‌گیری خرمشهر با این سرعت تکان دهنده است. عراقی‌ها بیست ماه پیش، که خرمشهر دستشان افتاد، سه خط دفاعی قوی در خاک ایران تشکیل داده بودند. شکست عراق نه تنها موجب سقوط دولت عراق می‌شود بلکه فاجعۀ بزرگی است که به سقوط پی در پی دولتهای خلیج فارس می انجامد.»
خبرگزاری رویتر: «فهد، پادشاه عربستان سعودی که برای تأمین هزینه‌های جنگ میلیاردها دلار به عراق قرض داده، خواستار خاتمۀ جنگ شد و گفت جنگ ثبات منطقۀ خلیج، که یک چهارم نفت جهان غیرکمونیست را تأمین می‌کند، به خطر انداخته است. اردن و سایر کشورهای عربی، که حامی سفت و عراق بوده‌اند و حتا به این کشور نیرو اعزام کرده اند، اکنون کاملاً سکوت کرذه‌اند. رادیوهای عراقی و روزنامه‌های این کشور دائماً تأکید می‌کنند عراقی‌ها هیچ‌گاه قصد نداشتند خاک ایران را تصرف کنند. هدف اصلی وارد کردن تلفات به ارتش ایران برای جلوگیری از نقشه‌های توسعه‌طلبانه‌شان برای جهان عرب بوده است.»
