گروه تئاتر خبرگزاری هنر ایران: در زمانه‌ای هستیم که هنرهای سنتی از جمله نمایش‌های سنتی به دست فراموشی سپرده شده‌اند. حال آن که در گذشته این هنرها ابزار انتقال فرهنگ ما بوده‌اند. گونه نمایشی عروسکی سنتی و خیمه شب بازی از جمله این هنرها بودند که در گذر زمان از یاد رفتند. در این روزها، خانه موزه خیمه شب بازی ایران به منظور گردهمایی و رقابت سازنده هنرمندان خیمه شب بازی و ارتقای سطح کیفی و احیای این گونه نمایش سنتی ایرانی نخستین جشنواره نمایش خیمه شب بازی را برگزار کرده است.

سیاوش ستاری هنرمند خیمه شب باز، بازیگر، کارگردان و مدیر خانه موزه خیمه شب بازی ایران که دبیر اولین دوره این جشنواره است در گفت‌وگو با خبرنگار هنرآنلاین بیان کرد: این جشنواره به همت خانم ستاره اسکندری برگزار شد و متاسفانه بگویم هیچ سازمانی حمایت مالی از این جشنواره انجام نداده است. در طول سال دو جشنواره آیینی و سنتی و جشنواره تهران مبارک را داریم که هرازگاهی در آن به نمایش عروسکی سنتی می‌پردازند که در همان هم همواره به عنوان بخش جنبی بوده و از طرف این دو جشنواره خیمه‌شب‌بازی چندان جدی گرفته نشده است. لذا اولین کار ما این بود که برای خیمه شب بازی به عنوان مهم‌ترین شیوه نمایشی عروسکی سنتی کشور، تشخص ایجاد کنیم که این مهم در این دوره اتفاق افتاد.

او ادامه داد: در این دوره بسیاری از افراد که انتظار داشتیم شرکت کنند، شرکت نکردند اما جوانانی در این دوره حضور پیدا کردند که استعدادهای درخشانی داشتند. در بخش پژوهش هم امسال سه مقاله داشتیم که امیدواریم سال آینده فعال‌تر شوند؛ چرا که یکی از بزرگترین مشکلات هنرهای سنتی ما پژوهش اندک درباره آن است و منابع غنی وجود ندارند.

این هنرمند با اشاره بر این که این جشنواره قابلیت این را دارد که به یک جشنواره مهمی تبدیل شوند، گفت: عروسک و نمایش عروسکی سنتی بخش مهمی از فرهنگ ما بود که به فراموشی سپرده شده است. عروسک در انتقال فرهنگ در کشور ما نقش مهمی داشت. نمایش عروسکی سنتی از شرق سربرآورده است و کل جهان را درنوردیده است. لذا ما حتی امید داریم که این جشنواره بین‌المللی هم بشود.

سیستم آموزشی جدید پاسخگو نیاز انتقال مهارت هنر سنتی نیست

ستاری در ادامه در رابطه با دلایل از بین رفتن هنر سنتی بیان کرد: برای از بین رفتن هنر سنتی دلایلی مختلفی وجود دارد که از جمله آن‌ها تهاجم فرهنگی، مدرنیته، از بین رفتن پاتوق‌های نمایش و موسیقی سنتی است. اما شخصا حس می‌کنم که هنر سنتی زمانی از بین می‌رود که هنرمند به فرزندش اجازه نمی‌دهد که با ابزار هنر بازی کند. در گذشته فرزندان هنرمندان از کودکی با بازی با ابزار هنر، آن هنر را فرا می‌گرفتند و در تکرار به مهارت می‌رسیدند. زمانی که هنرمند ضرورت نمی‌بیند که فرزندش این هنر را فرا بگیرد و ابزار هنر را به او نمی‌دهد، باعث می‌شود هنر سنتی بمیرد.

وی ادامه داد: ما باید یک سیستم را برای آموزش هنر سنتی جایگزین می‌کردیم؛ مانند ژاپن که هنر سنتی را در مدارسی با شیوه بازی به کودکان می‌آموزند. متاسفانه سیستم آموزشی جدید پاسخگو نیاز انتقال مهارت هنر سنتی نیست. مثلا همین خیمه شب‌بازی را مگر با دو واحد در دانشگاه می‌توان یاد گرفت؟ ما باید درک کنیم که شیوه آموزش چگونه است و از همه مهم‌تر سازمان‌های مربوطه این نیاز به آموزش را حس کنند.

دبیر نخستین جشنواره خیمه شب بازی در رابطه با نوآوری در این گونه نمایش سنتی گفت: می‌توان در خیمه شب‌بازی نوآوری ایجاد کرد اما متاسفانه نوآوری طی مسیر غلطی به ازبین رفتن ویژگی‌های هنرسنتی تبدیل شده است. ما امروز تعزیه می‌بینیم اما هیچ لذتی نمی‌بریم؛ چرا که عاری از عناصر نمایش شده است و تفاوت روضه‌خوانی با تعزیه مشخص نیست. درمورد خیمه‌شب‌بازی و سیاه‌بازی هم همینطور است. نوآوری ازبین بردن ویژگی‌ها و مهارت‌ها نیست. مهارت‌ها و ویژگی‌ها باید با دقت فراوان کشف شوند. ویژگی باید جای خودش باقی بماند و این موضوع است که باید به موضوع روز تبدیل شود و نوآوری باید در حرفی باشد که در نمایش بیان می‌کنیم.

بیشتر بخوانید»»هزینه تولید تئاتر مقرون به صرفه نیست/ نمایشنامه‌نویسان ایرانی برای من در اولویت هستند