به گزارش گروه ادبیات خبرگزاری هنر ایران، کتاب «پرسش و پاسخ‌های دانش‌آموزی(حدیث)» اثر رضا عطایی مرغملکی و محمدجواد حسنی در ۱۰۴ صفحه در مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی تهیه و به همت مؤسسه بوستان کتاب به چاپ رسید.

یکی از تفاوت‌های انسان با دیگر مخلوقات، امکان پرسش و تفکر است. به همین علت، انسان همیشه در مورد موضوعات مختلف در حال پرسشگری است؛ از جمله در مورد آغاز و پایان آفرینش و فلسفه زندگی و سبک زندگی درست. این امکان و توانایی را خداوند درون انسان قرار داده و پرسشگری را حق انسان بلکه وظیفه او می‌داند؛ چنان که در قرآن کریم فرموده: «اگر نمی‌دانید، از آگاهان بپرسید». مجموعه حاضر پاسخ به برخی پرسش‌های دانش آموزان را در بر دارد که با محوریت حدیث گردآوری شده است.

پرسش و پاسخ از راهکارهای قرآنی برای کشاندن قاری خود به تفکر و سپس هدایت است؛ سؤالاتی که در مورد وجود پروردگار، هدفداری خلقت، عبث و بیهوده نبودن خلقت انسان، معاد، نبوت، هدایت الهی و اخلاق پرسیده شده است. پر واضح است طرح چنین موضوعاتی با روش پرسش و پاسخ، نشان از کارآمدی و اثربخشی این روش دارد. گویا وقتی از انسان سؤال می‌گردد، به چالش کشیده می‌شود و خود درصدد پاسخ برمی‌آید و وجدانش درگیر می‌شود و تا به پاسخی که او را آرام کند، دست نیابد، نمی‌آساید.

ساختار اثر

اهم مباحث این کتاب عبارتند از: معیارهای اعتبار احادیث، کتمان دین، موسیقی، وعده دروغ به همسر، ناقص العقل بودن زنان در نهج البلاغه، مراجعه به علما در آخرالزمان، بوسیدن دست و آگاهی خداوند در مورد اعمال بندگان.

برشی از اثر

* موسیقی

پرسش

سلام! چرا احادیث مربوط به موسیقی با فتوای مراجع تقلید متفاوت است؟ مثلاً گوش دادن به صدای تار از گناهان کبیره شمرده شده و هم‌چنین گفته شده است که شیطان این آلات را ساخته تا مجالس رقص راه بیفتد. من یک هفته است گیتار خریده‌ام. چه کار کنم؟ به احادیث عمل کنم یا فتوای مراجع را بپذیرم؟

پاسخ

دین به عنوان برنامه زندگی انسان برای سعادت افراد، دستورهایی را بیان نموده است که در قالب آیات و روایات در اختیار ما هستند. علما و مراجع تقلید نیز دستورهای اسلام را از همین آیات و روایات استخراج می‌کنند. هیچ اشکالی ندارد که دیگر افراد نیز به این دو منبع مراجعه نمایند و از رهنمودهای آنها بهره برند، اما باید دقت داشته باشند که برای فهم صحیح آیات و روایات، نیازمند تخصص در برخی علوم و فنون هستیم و کسانی که این ابزار را در اختیار نداشته باشند، ممکن است نتوانند به صورت صحیح از همه آیات و روایات استفاده کنند؛ مثلاً ممکن است برخی روایات دارای شرایط فردی، اجتماعی و محیطی خاص باشند و اگر این شرایط در نظر گرفته نشود، فهم صحیحی از روایات نیز صورت نگیرد. از دلایل اختلاف بین دیدگاه مراجع با روایات نیز همین مسئله است که در ادامه بیشتر توضیح داده می‌شود.

آیات و روایات، دو منبع مهم برای استنباط احکام دین هستند و برای فهم صحیح این دو منبع به تخصص لازم در زمینه علوم و معارف قرآن و حدیث نیازمندیم. از سوی دیگر، قواعد و ملاک‌هایی نیز برای فهم صحیح آن‌ها وجود دارد که متخصصان و عالمان با آن‌ها آشنایند. به عبارت دیگر، احکام الهی به دو گونه تقسیم می‌شوند:

۱. احکام واقعی

منظور از احکام واقعی، آن دسته از احکام تغییرناپذیرند؛ مثل حکم «وجوب نماز» برای افرادی که به سن تکلیف رسیده‌اند که به هیچ وجه تغییر پذیر نیست یا «وجوب خمس و زکات» که وقتی شرایط آن‌ها به وجود آید، بر افراد واجب می‌شود و حکم آن تغییر یافتنی نیست.

۲. احکام ظاهری

منظور احکامی اند که مجتهد از طریق چهار منبع کتاب، سنت، عقل و اجماع به دست می‌آورد. در دین اسلام ممکن است این احکام در طول تاریخ تغییر یابند. البته این تغییر قواعد و قوانینی دارد که به برخی از آنها اشاره می‌شود.

علاقه مندان برای تهیه این کتاب می توانند به نشانی اینترنتی مؤسسه بوستان کتاب به آدرس www.bustaneketab.ir  مراجعه کنند.