به‌گزارش گروه ادبیات خبرگزاری هنر ایران، شامگاه جمعه ۱۶ شهریور ماه نشست ادبی «نفس پاک» با حضور جمعی از اهالی ادب و اندیشه کشورهای ایران، افغانستان، پاکستان، تاجیکستان، بنگلادش، و هندوستان با مدیریت علیرضا قزوه و اجرای سید مسعود علوی تبار در گروه بین المللی هندیران برگزار شد.

علیرضا قزوه شاعر و رئیس مرکز شعر، موسبقی، و سرود سازمان صدا و سیما در ابتدای این مراسم اظهار داشت:  در کشور ما متأسفانه موضوع مواد مخدر شیوع زیادی داره، و باید تدابیری جدی اندیشید، که شعر همواره یکی از تدبیرها و چاره های بزرگ ما بوده و خیلی از مشکلات ما را در طول تاریخ  همین شعر حل کرده است. کما اینکه خیلی از حکیمان ما که حکم های آنان می توانست آینده سرزمین ما را عوض کند از دل شاعران بیرون آمدند. مانند حکیم فردوسی، حکیم ناصرخسرو دهلوی، حکیم رودکی، و همه اینجا از کسانی بودند حکمهای آنان و نفس های پاک آنان، مردم را هدایت و باعث تربیت انسانهای پاک شده است.

رئیس مرکز شعر و موسیقی و سرود در ادامه تصریح کرد: در راستای وظیفه ای که بر دوش ماست، خوشبختانه مرکز شعر،موسیقی و سرود با تعداد بسیار زیادی از شاعر کشور و علاوه بر آن با شاعران پارسی زبان جهان در ارتباط تنگاتنگ است. و از این منظر تمام تلاش ما معطوف به این است که این جشنواره که اختتامیه آن در اواخر شهریورماه سال جاری است به بهترین صورت برگزار شود.

سید سلمان صفوی رئیس آکادمی مطالعات ایرانی لندن در رابطه با  اعتیاد در آمریکا به صحبت پرداخت و اظهار کرد: اعتیاد به مواد مخدر و الکل یکی از مشکات جامعه جهانی است. بنا به گزارش سیا، آمریکا بزرگترین مصرف کننده کوکائین و سایر مواد مخدر غیرقانونی در جهان است. کارتل های مواد مخدر و الکل میلیارها دلار از تجارت آن سود می برند. قاچاقچی مواد مخدر مجرم است اما معتاد قربانی است. اعتیاد جرم نیست بلکه یک مریضی است که باید با آن با روش پزشکی و فرهنگی برخورد شود.

برنده جایزه جهانی کتاب سال ایران  در رابطه با راه های برخورد با اعتیاد و فرد مبتلا بیان داشت: در وهله اول باید فرهنگ  پیش گیری از اعتیاد و مضرات اعتیاد به صورت هنری برای نسل جوان تبیین شود.

درمان معتاد به شرایط شخصی او و آنچه که به آن معتاد هست بستگی دارد. برنامه درمانی ممکن است راهبردهای مختلفی باشد مثل: درمان های گفتاری، درمان با داروها، و سم زدایی ، که در ادامه سخنان خود، رئیس آکادمی مطالعات ایرانی لندن به تشریح هر یک از این موارد سه گانه پرداخت.

محمد جمالو معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت‌های مردمی ستاد مبارزه با مواد مخدر  دیگر سخنران این نشست در بخشی از سخنان خود بیان داشت: شهید مطهری در یکی از کتابهایشان از فردی نام می برد که یک سخنرانی بسیار غرایی در  مذمت الکل دارد، که در کمال تعجب این فرد عاقبت به دلیل مصرف الکل از دنیا می رود ، نتیجه ای که ایشان از این مثال می گیرند این است که انسانهای امروز بین دانسته هایشان تا باورهایشان در رنج هستند، خیلی چیزها را می دانیم اما باورمند نشدیم و یکی از اهدافی که ما در استفاده از ظرفیت هنر در مبارزه با مواد مخدر داریم این است که بتوانیم إن شاء الله فرزندان عزیزمان را در خصوص آموزه های پیشگیری از اعتیاد باورمند کنیم.

محمد جمالو افزود: اگر می خواهیم مضامین بسیار ارزشمند پیشگیری از اعتیاد را در بین جوانان و نوجوانان داشته باشیم حتما باید از ظرفیت هنر ، به ویژه از ظرفیت ارزشمند شعر استفاده کنیم. همانگونه که رهبر عزیزمان می فرمایند شعر یک رسانه اثر گذار و ماندگار است که امیدواریم اقدامات ما در برپایی جشنواره ادبی نفس پاک که مراسم اختتامیه آن در ۲۷ شهریورماه برگزار می شود گام اولیه و محکمی در این راستا باشد .

علی مزمل شاعر پارسی زبان، و مسئول اتاق ایران شناسی دانشکده تاون شپ لاهور با اشاره به اینکه بر اساس گزارش سازمان ملل، مصرف مواد مخدر در بین جوانان رو به افزایش است بیان کرد: بر اساس یک برآورد، حدود یک میلیون نفر در پاکستان مبتلا به استفاده از مواد مخدر هستند و این آمار به سرعت، مخصوصاً در بین جوانان رو به افزایش است، که به دلیل جمعیت زیاد و منابع محدود، پیشگیری و کنترل آن بسیار دشوار شده است.

رئیس شعبه زبان و ادبیات فارسی دانشکده تاون شپ لاهور در پایان تصریح کرد:  به جای فاصله گرفتن از مبتلایان به مواد مخدر، دلسوزی نشان دادن و برای کمک به بهبودی آنها قدم برداشتن، و

تعلیم و تفهیم عواملی که باعث ترویج استفاده از مواد مخدر می شود و در عین حال تبیین نمودن اثرات مصرف این مواد از طریق رسانه شعر و ادب می تواند از بهترین راه های پیشگیری و درمان این بیماری بزرگ قرن باشد

سید تصور مهدی شاعر پارسی زبان و استاد دانشکده اورینتال پتنا در هند بیان داشت: استفاده  از مواد مخدر ضمن آسیب رساندن به اندام های حیاتی ، تغییراتی در شیمی مغز ایجاد می کند که انسان را برای همیشه درگیر و اسیر استعمال مکرر  می کند که به بیماری و سپس نابودی و مرگ منتهی می گردد.

این شاعر پارسی زبان هندی تصریح کرد: یکی از موثرترین راه‌های پیشگیری از استعمال مواد مخدر آموزش و آگاهی به ویژه از طریق زبان هنر و فرهنگ و شعر  است. مدارس، دانشگاه‌ها، جوامع و موسسات مربوطه باید به افراد مورد خطر،  پیامدهای ناگوار استعمال مواد مخدر را با زبانی تأثیرگذار آموزش دهند.

راه دوم تشویق و توسعه به سلامت و بهداشت است. همچنین مکانیسم‌های سالم برای مقابله با استرس، اضطراب و مسائل عاطفی می تواند در پیشگیری از ابتلای به مواد مخدر مهم باشد.

سید حسن حسینی مدرس دفاع شخصی و مربی هنرهای رزمی، ورزش را بهترین و مناسب ترین راه برای پیشگیری از اعتیاد برشمرد و تصریح کرد:  ورزش مستمر باعث کاهش استرس ،افزایش امید و شادابی، و اعتماد بنفس فرد می گردد . از طرفی ورزش های گروهی در جمع های سالم باعث تقویت معاشرت های اجتماعی، ِو کاهش انزوا و تنهایی، و در نتیجه بروز قدرت تصمیم گیری و تفکر سالم در فرد می گردد.

رکورد دار سریع ترین مشت جهان خاطر نشان کرد:  کسب مهارت و یادگرفتن نظم و برنامه  وتعهد به این نظم، تاثیر بالایی در دور شدن از مواد مخدر دارد، که  افزایش  امنیت روانی و سلامت اجتماعی وکاهش بحران و معضلات اجتماعی و اعتیاد را با خود به همراه دارد.

شایان ذکر است مراسم اختتامیه نخستین دوره جشنواره شعر نفس پاک با همت مرکز شعر، موسیقی و سرود سازمان صدا و سیما، و ستاد مبارزه با مواد مخدر ریاست جمهوری ۲۷ شهریورماه همزمان با روز ملی شعر و ادب فارسی برگزار می گردد

در این محفل که با بداهه نویسی محسن شعبانی و مسعود ربانی از خوشنویسان کشورمان همراه بود، ازطولانی ترین  قصیده زبان فارسی در مذمت دود و دخان، با ۵۵۰ بیت، به نام «دودنامه» یا «قصیده سیگاریه»،  اثر احسان الله شکراللهی نیز رونمایی شد و شاعران و هنرمندانی چون علیرضا قزوه، سید سلمان صفوی، امیر عاملی، سید مسعود علوی تبار، جواد اسلامی،  سید مهدی بنی هاشمی،  علی مزمل، سید تصور مهدی، محمد عشرت صغیر، نغمه مستشار نظامی، پروانه نجاتی، میترا ملک محمدی، آسیه مرادپور، شهلا کلبعلی، سارا عبداللهی فر، و فرزانه قربانی، این برنامه را همراهی کردند.

برخی از اشعار قرائت شده در این محفل

نغمه مستشار نظامی

چه قدر چشم بدوزم قطارها بروند

چه قدر چشم بدوزم که بی تو برگردند

چه قدر ثانیه ها بی تو دیر می گذرند

چه قدر ثانیه های پس از تو نامردند

تمام کودکی من در انتظار گذشت

در انتظار نگاهی که باز می گردد

هنوز هم که هنوز است نیستی بابا

هنوز هم که هنوز است نرده ها سردند

عروسکی که خریدی…هنوز یادم هست

همان که توی همین ایستگاه گم کردم

تمام گمشده ها مثل دخترت گلنار

تمام عمر به دنبال خانه می گردند

پس از تو خانه دگر خانه نیست زندان است

پس از تو مادر از آیینه رو گرفته پدر

هزار خط نشسته کنار چشمانش

نشانی همه ی روزهای پردردند

چه قدر دود گرفته ست خاطراتم را

چه قدر حرف نگفته چه قدر حرف مگو

قطارهای پیاپی رسیده اند اما

تو را دگر به شب سرد ما نیاوردند

مسافران گرامی دقایقی دیگر

قطار، هل نده خانم، پدر عصا دارد

مسافران اینجا ایستگاه پایانی ست

به قول مادر یک دست هم صدا دارد

***

پروانه نجاتی

افتاده در کنار خیابان خمار چیست؟

این تکه استخوان پریشان بهار کیست؟

قدری بیا جلوتر و از خود سؤال کن

آیا به آن جوان معطر شبیه نیست؟

در پشت این سراب دلی پلک می زند

دیوانه محبت جوشیده کسی ست

تزریق مرگ در دل این کوچه ملول

این عمرهای سوخته ،شرحی شنیدنی ست

من شرم دارم از غم امروز ای زمین

آه ای زمان به خاطر فردا کمی بایست!

***

سید مسعود علوی تبار

خوشا به حکمت انوار خسروی معتاد

خوشا به حظّ اشارات معنوی معتاد

خوشا دلی که به خلوت گه خودش باشد

به نکته های نظامی و مولوی معتاد

به شور و حال رباعی به سوز عشق غزل

به قصه های خدا جوی معنوی معتاد

به خلسه های شکوفائی رباعی ها

به واردات نفس های مینوی معتاد

خوشا دلی که به پیمانه های سیر و سلوک

به خاک میکده گشته به رهروی معتاد

به درد و صاف سبو مست باده نوشیدن

به پای ساغر ساقی به پیروی معتاد

خوشا دلی که دمی چون صفی علیشاه او

نگشته است به لذات دنیوی معتاد

***

سید تصور مهدی (هندوستان)

سه دوبیتی

(۱)

 ز سودا بگذر و با حق صفا کن

دلت را با حقیقت آشنا کن

برادر جان اگر خواهی شوی پاک

 تمنای مخدر را رها کن

(۲)

دلِ مُنقاد شیطان رو سیاه است

فقط امداد حق ما را پناه است

حرام است استفاده از مخدر

توجه به مخدر هم گناه است

(۳)

 سلامت نعمتی بی شک الهی است

مخدر باعث هر رو سیاهی است

نباید زندگانی را هدر داد

مخدر عامل صدها تباهی است

***

میترا ملک محمدی

فراموش کردی که خورشید هست

خدا، منشاء نو رو امید هست

 دلت را از احساس غم پاک کن

غم و یاَس و تردید را خاک کن

 اگر خستگی  هست و تردید هست

خدا هست، انوار امید هست

دلت را از اندیشه سیراب کن

 یخ یاس را در تنت آب کن

تو انسانی، “از نور” برخود ببال

 تنت نور و اندیشه‌های تو بال

خدایی که پیش تو نزدیک توست

تو را برگزیده‌ است روز نخست

ازین دیو دد جان من دور شو

 به پرواز اندیشه کن نور شو

***

محمد عشرت صغیر (هندوستان)

دو رباعی

(۱)

با دوریِ از خیال بی وحشت و بیم

ما قامت پندار بسازیم دو نیم

پیمانه عادت بشکن، باز آ، تا..

در جنگ اراده ها موفق باشیم

(۲)

افیون زدگان ز شاخ و بر تا ریشه

برباد دهند هستی اندیشه

می دان که برون نایی از این قید جنون

حیوان درنده ای شوی در بیشه

***

جواد اسلامی

آن طرف آفتی کمین کرده‌ست

که شبیخون به باغ مان بزند

تا علف های هرز قد بکشند

تا به جان چمن، خزان بزند

اگر آفت به این چمن برسد

قامت گل شکسته خواهد شد

شوق از این خطه رخت می‌بندد

بخت این باغ بسته خواهد شد

باد اگر باد سهمگین خزان

جنگ اگر جنگ تن به تن بوده

همه شب غیرت شهیدانش

چشم بیدار این وطن بوده

آری آری حراست از این باغ

رمز فردای روشن من و توست

حاصل غیرت شهیدان است

مایهٔ فخر میهن من و توست

خون هر باغبان این بستان

سرخی لاله های آبادی‌ست

قامت استوارشان بی شک

سبزی سروهای این وادی‌ست

تا کران تو مرز و بوم من است

آفت این سو گذر نخواهد کرد

نخل پربار سربلندت را

خصم دون بی ثمر نخواهد کرد

***

 علی مزمل لاهوری (پاکستان)

با مخدر هر حقیقت نقشی از پندار هست

من چنین از خود نگفتم نقش بر دیوار هست

از مخدر گر کسی گردد گرفتار، آگهیم

زندگی سخت است بر او مرگ هم دشوار هست

خسته ی تخدیر هم تنها بماند در جهان

کس نه او را دوست گیرد  نی کسی غمخوار هست

بر کسی هرگز مبادا زندگانی اینچنین

ذرّه ای آرام نیست و کوهی از آزار هست

ای مخدر از تو دیگر دیگران را سود نیست

دائماً بر دوش ملت هستی ات چون بار هست

داستان مرگ را در گوش نجوا می کنی

مبتلایان تو را با زندگی پیکار هست

ای جوان گر عاقلی از دود و از دم دور باش

هر کسی از این گریزد بی گمان هشیار هست

***

امیر عاملی

عادت مکن به عادت تخریب اعتیاد

پرواز کن بسوی رهایی به بال باد

معتاد منفعل چه بلائی نگفتنی است

بر باد باد آنکه  بلا را بنا نهاد

***

آسیه مرادپور

آن چه بر دوشِ تکلّف ، بار دارد اعتیاد است

بر گلوی زندگی پا می فشارد اعتیاد است

ذهن را از هر طرف معطوفِ عادت می نماید

پای جبر و اختیارش می گذارد اعتیاد است

بذرِ تشویش و توهّم ، در خیالِ نامساعد

با تناوب ، کشت را در آن بکارد اعتیاد است

می شود دنیا خلاصه در نشاطِ آنیِ آن

آتیه را دستِ یک لحظه سپارد اعتیاد است

می دهد تحت الشّعاع آن چه که پیرامونِ آن است

هر نفس ، قربانی اش را می شمارد اعتیاد است

مرگ را تقدیمِ تقدیری قلم خورده نماید

پای تابوتِ خودش هر شب بیارد اعتیاد است

شیره ی جان را به تدریج از میانِ چنگِ اَفیون

اشک می سازد که از دیده ببارد اعتیاد است

***

شهلا کلبعلی

معتاد شدی غیرت و ایمان پر زد

بر خانه تو فقر و تباهی در زد

 آتش بگرفت خانه و اهل و عیال

در شعله درد دخترت پرپر زد

***

فرزانه قربانی

اگر چه پر شده از خستگی ها کوله بارت

نمی افتد به لرزه شانه های استوارت

تو کوه اقتداری و همیشه در دل رزم

پلیدی له شده در زیر گام استوارت

میان چشم های خسته ات خوابی ندیدم

همیشه نشئه های شهر کرده بی قرارت

تو کوتاه کرده ای از بیشه ها دستِ تبر را

به آرامش رسیده روح جنگل در کنارت

همین که ریشه ی خشخاش ها را کندی از خاک

شکوفا شد گل امید در باغ بهارت

قسم بر پاکی پیراهن سبز تو ای سرو

به پایان می رسد آلودگی با اقتدارت

خبر آورده از عطر گل پرپر همیشه

نسیمی که وزیده در میان لاله زارت

***