گروه دانشگاه خبرگزاری تسنیم-زینب امیدی:افت تحصیلی یکی از چالش‌های مهم و جدی نظام آموزشی است که می‌تواند بر آینده علمی و شغلی دانشجویان و به تبع آن، توسعه‌ی کلان کشور تأثیر بگذارد. درک علل و ارائه راهکارهای عملی برای کاهش افت تحصیلی از اهمیت بالایی برخوردار است و برای تدوین استراتژی‌های مقابله و حمایتی ضروری […]
گروه دانشگاه خبرگزاری تسنیم-زینب امیدی:افت تحصیلی یکی از چالش‌های مهم و جدی نظام آموزشی است که می‌تواند بر آینده علمی و شغلی دانشجویان و به تبع آن، توسعه‌ی کلان کشور تأثیر بگذارد. درک علل و ارائه راهکارهای عملی برای کاهش افت تحصیلی از اهمیت بالایی برخوردار است و برای تدوین استراتژی‌های مقابله و حمایتی ضروری است.
بررسی عوامل مؤثر بر افت تحصیلی
کیفیت نظام آموزشی یکی از علل این اتفاق است و کمبود امکانات، روش‌های تدریس سنتی و منابع آموزشی ناکافی می‌تواند باعث کاهش انگیزه و انگیزش دانشجویان شود. همچنین تراکم دروس و برنامه‌های درسی سنگین و عدم تناسب حجم مطالب با توانایی دانشجویان نیز می‌تواند به افت تحصیلی منجر می‌شود. عدم آشنایی با روش‌های مؤثر مطالعه و ضعف در مدیریت زمان نیز می‌تواند منجر به عدم کارایی درسی شود.
در این بین فاکتورهای اقتصادی هم موثرند و مسائل مالی نیز می‌تواند منجر به افت تحصیلی شود. بسیاری از دانشجویان به دلیل مشکلات اقتصادی مجبور به کار در کنار تحصیل هستند که زمان و انرژی آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. فاکتورهای اجتماعی و روانی نیز باید در این خصوص مورد بررسی قرار گیرند. انتظارات بالای خانواده و جامعه از موفقیت تحصیلی می‌تواند استرس و اضطراب شدیدی ایجاد کند. همچنین محیط و مشکلات خانوادگی یا نبود حمایت عاطفی می‌تواند روحیه تحصیلی دانشجویان را تضعیف کند.
از فاکتورهای فرهنگی و انتخاب رشته نادرست نیز نباید غافل بود. تأثیر لغزش در انتخاب رشته که ممکن است ناشی از فشار اجتماعی یا عدم آگاهی باشد و می‌تواند منجر به کاهش علاقه و در نتیجه افت تحصیلی شود. بسیاری از دانشجویان احساس می‌کنند که به جامعه دانشگاهی تعلق ندارند که خود می‌تواند بر انگیزه و عملکرد تحصیلی تأثیر بگذارد.
بررسی پیامدهای افت تحصیلی
کاهش سطح علمی جامعه: افت تحصیلی می‌تواند باعث کاهش کیفیت نیروی کار و اثرات منفی بر رشد و توسعه اقتصادی جامعه شود.
افزایش نرخ ترک تحصیل: اغلب دانشجویانی که دچار افت تحصیلی می‌شوند، ممکن است در نهایت دانشگاه را ترک کنند.
مشکلات روحی و روانی: شکست های تحصیلی می‌تواند به افزایش احساس ناامیدی و افسردگی در دانشجویان منجر شود.
راهکار چیست؟
راهکارهایی برای جلوگیری از این آسیب‌ها وجود دارد. بهبود کیفیت آموزشی و ارتقاء کیفیت اساتید از طریق برگزاری دوره‌های آموزشی مستمر و توسعه روش‌های تدریس نوین، همچنین بهبود زیرساخت‌ها و امکانات آموزشی به منظور ایجاد محیطی بهتر برای یادگیری، ایجاد بورس‌های تحصیلی و وام‌های دانشجویی برای کاهش فشار اقتصادی بر دانشجویان، پایداری و افزایش بودجه‌های آموزشی به منظور حمایت از دانشجویان کم‌درآمد و ارائه مشاوره روانی و خدمات پشتیبانی به دانشجویان برای کاهش استرس و اضطراب و ایجاد برنامه‌های تقویتی و حمایتی به منظور افزایش انگیزه و مشارکت دانشجویان، همچنبن افزایش آگاهی دانش‌آموزان و خانواده‌ها در زمینه انتخاب رشته و انجام مشاوره‌های مناسب و فرهنگی سازی ارزش‌های تحصیل و تشویق به یادگیری مداوم؛ از جمله راهکارهای موجود برای کاهش افت تحصیلی در دوران تحصیل دانشجویان است.
برای بررسی اقدامات دانشگاه‌ها در خصوص کاهش افت تحصیلی در میان دانشجویان به سراغ ابراهیم نعیمی مدیر کل دفتر مشاوره، سلامت و سبک زندگی سازمان امور دانشجویان رفتیم.
مهارت‌های زندگی، کلید پیشگیری از آسیب‌های دانشجویی
نعیمی مدیر کل دفتر مشاوره، سلامت و سبک زندگی سازمان امور دانشجویان در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری تسنیم در خصوص اقدامات این سازمان در امر مشاوره دانشگاهی گفت: سه سال است که رویکرد خود از درمان به پیشگیری، توانمندسازی و ارتقا دانش دانشجویان تغییر داده‌ایم. چرا که همه پژوهش‌ها علت اساسی آسیب‌های مختلف دوران دانشجویی را عدم استفاده از آگاهی‌های مهارت بخش زندگی عنوان می‌کنند.
وی تاب‌آوری، کنترل هیجانات، توانایی حل مساله، کنترل خشم و سازگاری با محیط را از جمله مهارت‌های زندگی دانست و افزود: طی سه سال گذشته برای رسیدن به این مهارت‌ها در میان دانشجویان، درس «مهارت‌های زندگی» را برای جدیدالورودهای مقطع کارشناسی کلیه رشته‌ها الزامی کنیم.
۸۰ دانشگاه هنوز درس «مهارت‌های زندگی» را ارائه نکرده‌اند
ابراهیمی با اشاره به اینکه از ۱۱۷ دانشگاه زیر مجموعه وزارت علوم تاکنون از ۳۶ دانشگاه این واحد درسی را برای دانشجویان خود ارائه کردند خاطرنشان کرد: از ۸۰ دانشگاهی که هنوز این درس را ارائه نکرده‌اند و روسای آنها خواهشمندیم این واحد درسی را جدی بگیرند. همچنین دانشگاه‌ها در کنار ارائه این درس کارگاه‌های مهارت افزایی نیز برگزار می‌کنند و مراکز مشاوره دانشگاهی صفر تا صد کار را انجام می‌دهند.
تدارک پویش‌هایی همچون «تاد» برای ترویج مهارت‌های زندگی
مدیر کل دفتر مشاوره، سلامت و سبک زندگی سازمان امور دانشجویان ادامه داد: دانشجویان باید با کسب این مهارت‌ها، عوامل خطر، مهارت‌های مقابله‌ای و … را بشناسند و بتوانند از آنها برای زندگی خود بهره بجویند. نسل جوان جدیدی که وارد دانشگاه می‌شود این مهارت‌ها را صرفا از طریق سخنرانی و سیمنار نمی‌پذیرد؛ به همین خاطر ما جشنواره بین المللی سلامت دانشجویان را راه‌اندازی کردیم تا از طریق ۱۰ پویش همچون «تاد» یعنی تجارب ارزشمند دانشجویی به اهداف مورد نظر دست یابیم.
وی خاطرنشان کرد: در جشنواره امسال در حوزه ساخت کلیپ و فیلم کوتاه، ۱۷۰ اثر توسط دانشجویان تولید شد که همگی در سایت جشنواره قابل مشاهده است و دانشجویان می‌توانند برای حل مشکلات خود به تجارت دیگر دوستانشان از این طریق دست یابند.
کاهش ۳۰ درصدی افت تحصیلی در دانشگاه‌ها با اجرای طرح «پات»
نعیمی با تاکید بر اثرات خوب تغییر رویکرد راهنمایی و مشاوره در دانشگاه‌ها به طرح «پات» اشاره کرد و گفت: این طرح از سه سال پیش برای پیش گیری افت تحصیلی دانشجویانی که یک تا سه ترم مشروطی یا معدل زیر ۱۴ دارند، طراحی شد.
مدیر کل دفتر مشاوره، سلامت و سبک زندگی سازمان امور دانشجویان ادامه داد: پژوهش‌ها نشان می‌دهد که ۴۰ عامل موجب افت تحصیلی در دانشجویان می‌شود. به همین خاطر ما ابتدا با این دانشجویان مصاحبه و گفتگو می‌کنیم تا ریشه مشکلات را در خانواده، خود فرد و مسائل آموزشی او بررسی کنیم و مراکز مشاوره دانشگاهی مسئول اجرای این طرح هستند.
وی با اشاره به دریافت داده‌های این طرح در پایان سال تحصیلی سال گذشته از دانشگاه‌ها گفت: بین ۵ تا ۳۰ درصد افت تحصیلی دانشجویان در دانشگاه‌های مختلف کشور کاهش یافته است.
در آخر…
رفع معضل افت تحصیلی مستلزم همکاری و تعامل بین بخش‌های مختلف دولتی، آموزشی و خانواده‌ها است. این امر نه تنها بر بهبود فردی دانشجویان تأثیرگذار خواهد بود؛ بلکه می‌تواند به توسعه پایدار جامعه نیز کمک کند. تمرکز بر راهکارهای عملی و متناسب با شرایط فرهنگی و اقتصادی جامعه ایران، می‌تواند منجر به تغییرات معنی‌دار و پایدار در وضعیت تحصیلی کشور شود.
انتهای پیام/
